Işık Hakkında Merak Ettikleriniz

                                    A. IŞIK

1.    Işık Madde İle Karşılaşınca Ne Olur?

Bazı varlıklar çevrelerine ışık yayar. Işık yayan varlıklara ışık kaynağı adı verilir. Kendisi ışık yayan varlıklar doğal ışık kaynağıdır. Doğal ışık kaynaklarına Güneş, yıldız, ateş böceği örnek olarak verilebilir.

Bazı varlıklar ışık kaynağı olmadığı halde ışık yayar hale getirilebilir. Bu varlıklara yapay ışık kaynağı adı verilir. El feneri, mum, ampul yapay ışık kaynaklarına örnektir.

Işık ışınları doğrular halinde yayılır. Işık ışınlarının yayılışını oklar çizerek gösteriniz.

     Işık ışınları doğrular halinde yayılır.

Işık ışınları bir madde ile karşılaştığında maddenin özelliğine göre farklı farklı davranır. Bazı maddeler, içinden ışık geçmesine engel olmaz. Bazı maddeler ise ışığın geçişine engel olur. Bazı maddeler ise üzerine düşen ışığın çarpıp geri dönmesine sebep olur.

Düz bir cama ışık gönderildiğinde, ışık camdan geçer. Bu şekilde içinden ışık geçen maddelere saydam madde adı verilir.

Saydam madde

Eğer ışık yağlı kağıt gibi bir madde üzerine gönderilirse ışığın bir kısmı kağıdın arka tarafına geçer. Işığın bir kısmını geçirip bir kısmını bir kısmını geçirmeyen maddelere yarı saydam madde adı verilir.

Yarı saydam madde

Işık bir tahta üzerine gönderildiğinde tahtadan geçemez. Bu şekilde içinden ışığı geçirmeyen maddelere saydam olmayan madde veya opak madde adı verilir.

Opak madde

Işığın bir maddeye çarpıp geldiği ortama geri dönmesine yansıma adı verilir. Ayna gibi parlak yüzeylere gönderilen ışık yansımaya uğrar.

Bazı cisimler ışık kaynağı olmadığı halde yaydıkları ışıktan dolayı ışık kaynağıymış gibi görünür. Bunun sebebi, bu cisimlerin üzerine düşen ışığı yansıtmalarıdır. Örneğin Dünyamızın uydusu olan Ay’ın bir ışık kaynağı olmamasına rağmen gökyüzünde görünme sebebi, Güneşten aldığı ışığı yansıtmasıdır. Dünya’dan Ay’a bakarken Ay’ın yansıttığı ışığı görürüz.

Işık kaynağı olan cisimlerden çıkan ışık ışınlarının gözümüze gelmesi sonucu bu kaynakları görebilmekteyiz. Işık kaynağı olmayan çevremizdeki varlıkları görebilmemiz ise varlıkların üzerine düşen ışığı yansıtmalarından dolayıdır.
IŞIK ANİMASYONU

Aşağıdaki resmi inceleyiniz.

Resimdeki çocuk;

1.       Güneşten çıkıp elmadan yansıyan ışık gözüne geldiği için görür.

Resimdeki ressam,

1.       Lanbadan çıkan ışık doğrudan gözüne geldiği için lambayı görür.

2.       Lambadan çıkıp tablodan yansıyan ışık gözüne geldiği için tabloyu görür.

Haydi Video İzleyelim
Işıktan Renkler

Kaynakça

(2008). 6. Sınıf Temel Dersler.  Zambak Yayınları. (2008)

Işığın Farklı Maddelerle Etkileşimi.<http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=BaslikListesi&altkatid=24> (2012, Nisan 8).

Google Görseller

Yansıma Ve Kuralları

2. Işığın Yansıması

Işığın bir yüzeye çarpıp yansıması belli bir kurala göre olur. Bir yüzeye gelen ışığa gelen ışın yüzeyden yansıyan ışığa ise yansıyan ışın adı verilir. Işığın aynaya değdiği noktadan aynaya bir dikme çizilir. Bu dikmeye yüzeyinnormali adı verilir ve ‘ N’ harfiyle gösterilir. Yandaki şekilde bir yansıma olayında gelen ışık, yansıyan ışık ve yüzeyin normali gösterilmiş

Yansımanın da Kuralı Var

Yüzeyin normali,  ışınların gelme ve yansıma açılarını ölçmede referans alınan ayna yüzeyine dik, sanal bir doğru parçasıdır. Yüzeyin normaline kısaca “normal” denir. Aynaya gönderilen ışığın normal ile arasındaki açı gelme açısı, yansıyan ışığın normal ile yaptığı açı ise yansıyan açısıdır.

İki yansıma kuralı vardır;

1.       Gelme açısı yansıma açısına eşittir.

2.       Gelen ışın, yansıyan ışın ve normal aynı düzlemdedir.

Pürüzlü ve Pürüzsüz Yüzeylerde Yansıma

Düzgün ve parlak bir yüzeye gelen birbirine paralel ışın demeti yüzeyden yansıdıktan sonra yine birbirine paralel olarak gider. Bu tip yansımaya düzgün yansıma adı verilir.

Aşağıdaki düzgün ve dağınık yansıma örneğini inceleyiniz.

Eğer ışık pürüzlü bir yüzeye düşerse ışınlar farklı doğrultularda yansır. Bu tip yansımaya dağınık yansıma adı verilir.

Düzlem ayna, fayans yüzeyi, durgun su yüzeyi, parlatılmış mermer ve granit yer döşemesi gibi pürüzsüz düz yüzeyler düzgün yansıma meydana getirir.

Yünlü veya pamuklu kumaş parçası, el bezi, beton duvar, toprak, tahta parçası, tuğla, asfalt, kiremit ve pürüzlü yüzeye sahip cisimler dağınık yansıma oluşturur.

Bazı yerlerde dağınık yansıma çok büyük önem kazanır. Örneğin otomobil, otobüs, kamyon gibi taşıtların ön konsolları ışığı dağınık yansıtacak şekilde hem pürüzlü hem de oval bir şekilde tasarlanır. Böylece gündüz güneş ışığının, gece de cadde ve sokak aydınlatmalarından gelen ışığın ön konsoldan yansıyıp araç sürücüsünün gözünü alması engellenir. Ayrıca asfalt yollarında pürüzlü bir yüzeye sahip olması da yansımayı önler.

Cisimlerin Parlak ve Mat Görünmesi

 Mat araba                                                                                            Parlak araba

Cisimlerin daha parlak veya daha mat görünme sebebi ışığı yansıtma özellikleriyle ilişkilidir.

Metalik renkli bir otomobilin görünüşü ile metalik boyalı olmayan bir otomobilin görünüşünden parlaklık ve matlığı karşılaştırabiliriz. Bu fark araba yüzeylerinin ışığı farklı oranlarda yansıtmalarından kaynaklanmaktır.              

Bir cisim, üzerine düşen oşığı çok yansıtıyorsa cisim parlak, az yansıtıyorsa cisim mat görünür.

Aşağıdaki kaşıklardan hangileri parlak hangileri mattır?

 

(Metal kaşık)                                   (Mat kaşık)

Vidio İzleyelim
Yansıma Çeşitleri

                       

Kaynakça

(2008). 6.Sınıf Temel Dersler Okula Yardımcı. Zambak Yayınları

Korkmaz, H. (2007, Nisan 19). 6.Sınıf Fen ve Teknolojileri Ders Kitabı. Pasifik Yayınları

Ercan, F. (2007, Nisan 19). 6. Sınıf Fen ve Teknoloji Öğrenci Çalışma Kitabı. Pasifik Yayınları

Google Görseller

Ayna Çeşitleri

AYNALAR VE KULLANIM ALANLARI

Üzerine düşen ışığın tamamına yakınını kısmını yansıtabilen yüzeylere ayna denir. Aynalar, yansıtıcı yüzeylerinin şekillerine göre adlandırılırlar. Yansıtıcı yüzeyi düz olan aynalara düzlem ayna, yansıtıcı yüzeyi küre kapağı şeklinde olan aynalara küresel ayna denir. Aynalar üç gruba ayrılır: Düz ayna, tümsek ayna ve çukur ayna.

                  1-      DÜZ AYNALAR :
Yansıtıcı yüzeyi düz olan aynalara düzlem ayna denir. Düzlem aynaya düşen ışınlar aynada yansıma kanunlarına göre yansırlar. Düzlem aynalarda daima düzgün yansıma görülür.

  
Düz aynalar, cisimlerin aynı büyüklükte görüntülerini elde etmek için evlerde, mağazalarda, iş yerlerinde ve çeşitli teknolojik araçlarda kullanılır. Ayrıca projeksiyon, tepegöz, periskop gibi teknolojik araçların yapımında da kullanılır.

Çukur Ayna :
Yansıtıcı yüzeyi çukur olan aynalara çukur ayna denir. Çukur ayna, cisimlerin görüntülerini büyütebilme ve gelen paralel ışınları bir noktada toplayabilme özelliğine sahiptir.

Çukur Aynaların Kullanıldığı Yerler :

Çukur aynalar teknolojik aletlerde kullanılır. Çukur ayna ışığı bir noktada toplayacak şekilde yansıtır.
 Diş hekimlerinin kullandığı araçlarda kullanılır.
Askerler, dağcılar ve işçiler tarafından kullanılır
 Teleskop yapımında kullanılır Işıldak, el feneri ve araba farları çukur aynadan yapılır.
 Mikroskopta incelenecek cisim üzerine ışık düşürmek için kullanılır.

   

Tümsek Ayna :

Yansıtıcı yüzeyi tümsek olan aynalara tümsek ayna denir. Tümsek ayna, cisimlerin görüntülerini küçültebilme ve gelen paralel ışınları dağıtma özelliğine sahiptir.

Tümsek Aynaların Kullanıldığı Yerler :

Tümsek aynalar, ışığı daha geniş alanlara yansıttığı için daha fazla aydınlanma veya daha geniş görüş alanı sağlamak için kullanılır. Bu nedenler arabalarda yan ayna olarak kullanılır.

NOT : 1- Araçlardaki yan aynalar, daha geniş bir görüş açısı sağlamak için tümsek aynadan, dikiz aynaları ise arkadaki araçların yerinin tam olarak anlaşılabilmesi için düz aynadan yapılmıştır.

Vidio İzleyelim
Çukur Aynada Görüntü Oluşumu

 Kaynakça

 Üstündağ, M. Aynalar Ve Kullanım Alanları.
<http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=BaslikListesi&altkatid=24> (2012, Nisan 8).

(2008). 6.Sınıf Temel Dersler Okula Yardımcı. Zambak Yayınlar

Google görseller

Aynalarda Görüntü

Aynada Nasıl Görünüyorum?

Düz aynalarda görüntü

•          Düzdür

•          Cisimle eşit boydadır.

•          Cisimle ayna arasındaki mesafe görüntü ile ayna arasındaki mesafeye eşittir.

•          Gerçek değildir (zahiridir)

•          Düz aynalarda aynaya yakın cisimlerin görüntüsü de yakın uzak cisimlerin görüntüsü de uzaktır.

•          Görüntü ve cisim birbirinin simetriğidir.

Eğer çukur aynanın önüne konulursa cismin görüntüsü büyük ve düz olur.

Tümsek aynanın önüne konulan cismin görüntüsü küçük ve düz olur. Tümsek aynadan bakarak tüm sınıfın içini, arkadaşlarınızı görmeniz mümkündür.

                      Düz Aynada Görüntü Animasyonu

   

Kaynaklar

Küresel Aynalar. <http://www.olcayeti.com/images/pdf/kureselayna.pdf >.(2012, Nisan 8)

(2008). 6.Sınıf Temel Dersler Okula Yardımcı. Zambak Yayınları

Korkmaz, H. (2007, Nisan 19). 6.Sınıf Fen ve Teknolojileri Ders Kitabı. Pasifik Yayınları

Google görseller

Ses Kaynakları

Ses Madde İle Karşılaşınca Ne Olur?

Titreşen her cisim ses çıkarır. Ses üreten varlıklara ses kaynağı adı verilir. Kendisi ses çıkaran varlıklar doğal ses kaynağıdır. İnsan sesi, hayvan sesi, rüzgâr uğultusu doğal seslere örnektir.

Bazı varlıklar ise yapay olarak ses çıkarır hale getirilir. Bunlar yapay ses kaynaklarıdır. Örneğin davul sesi, araba motorunun çıkardığı ses, düdük sesi yapay seslere örnektir.

Vidio İzleyelim
Kuş Cıvıltıları

                                                          Ses Nasıl Yayılır?

Sesin yayılması dalgalar halinde olur. Bunu suya atılan bir taşın oluşturduğu dalgalarının yayılmasına benzetebiliriz. Bir radyo hoparlöründen çıkan ses de dalgalar halinde etrafa yayılır.

Ses kaynağından çıkan ses dalgaları bir engele çarptığında yansır. Buna sesin yansıması adı verilir.

 

Kaynakça

Ses Nsıl Yayılır. <http://www.olcayeti.com/images/pdf/kureselayna.pdf >.(2012, Nisan 8)
Ercan, F. (2007, Nisan 19). 6. Sınıf Fen ve Teknoloji Öğrenci Çalışma Kitabı. Pasifik Yayınları

(2008). 6.Sınıf Temel Dersler Okula Yardımcı. Zambak Yayınları

Google Görseller

Ses Madde İle Karşılaşırsa Ne olur?- Yankı

Ses Madde İle Karşılaşırsa Ne Olur?

İşitebilmeniz için etrafınızdaki seslerin öncelikle kulakkepçesi tarafından toplanması gerekir. Kulak kepçesi, çevreden gelen sesleri kulak kanalına gönderir. Kulak kanalı, sonunda kulak zarı bulunan bir tünel gibidir.

Kulak kepçesi duyulan seslerin kalitesini artırır. Kulağı az işiten insanlar, ellerini kulaklarına götürerek daha iyi duymaya çalışırlar. Bu şekilde, ses dalgalarını kulak kanalı içerisine daha fazla yansımasını sağlamak isterler. Ses, kulak kanalı içerisinde yaptığı yansımalarla kulak zarına kadar ulaşır. Bu şekilde duyma olayı başlamış olur.

Ses ve İşitme Animasyonu

Ses ve İşitme Animasyonu

  Radyo dalgalarının bir kısmı, atmosfere çarparak geri döner. Böylece bir istasyondan gönderilen dalgalar uzaklarda bulunan başka bir istasyon tarafından algılanabilir.

Sesin yansımasını, su dalgalarının düz bir yüzeye çarparak yansımasına benzetebilirsiniz. Su dalgalarının yansımasını görebildiğiniz halde ses dalgalarının yansımasını göremezsiniz.

Bir Ses Oyunu: Yankı

Sesin bir engelden yansıyıp belirli bir süre sonra tekrar duyulması olayına yankı adı verilir.

Koridor, boş büyük bir oda, spor salonu, vadi gibi bir yerde bağırdıktan kısa bir süre sonra sesimizi tekrar duymamız sesin yankılanmasından kaynaklanır.

Ancak her durumda sesimizin yankısını duyamayız. Kulağımız, iki ses arasındaki süre 0,1 saniyeden fazla ise o sesi algılayabilir. Yani kulağa gelen iki ses arasında en az bu kadar süre olmalıdır yankının olması için.

 

Kaynakça

(2008). 6.Sınıf Temel Dersler Okula Yardımcı. Zambak Yayınları

Sesin Kullanım Alanları-Sesin Soğurulması

 

Ses, Bilim Ve Teknolojide Nasıl Kullanılır?

Günümüzde bazı teknolojik araçlarda ses dalgalarının yansımasından faydalanılmaktadır.

Ultrason aletleri insan vücuduna ses dalgaları sayesinde vücuttaki dokuların durumu görüntülenir.

Radarlar ve sonar sistemleri, ses dalgalarını kullanarak bilgi edinmeyi sağlayan teknolojik ürünlerdir.

 Deniz altılarda yön tespiti, batık gemilerin yerlerin belirlenmesi, deniz dibi haritalarının çıkarılması yine ses dalgalarının yansımasını kullanarak yapılmaktadır.

  

Ses Nereye Gidiyor(Sesin Soğurulması)

Sesin madde tarafından yutulmasına sesin soğurulması adı verilir. Pürüzlü ve gözenekli yüzeyler yansıyan sesleri birbirine karıştırır. Böyle yüzeyler hava moleküllerinin düzenli hareket etmesini engeller. Bu nedenle pürüzlü yüzeylerde yankı oluşmaz ve ses daha kolay soğurulur. Yüzeylerde soğurulan sesin bir kısmı ısı enerjisine dönüşür. Ortamda çok az miktarda sıcaklık artışı olur.

Vidio İzleyelim

Işığın Soğurulması

 

Kaynakça

(2008). 6.Sınıf Temel Dersler Okula Yardımcı. Zambak Yayınları

Ercan, F. (2007, Nisan 19). 6. Sınıf Fen ve Teknoloji Öğrenci Çalışma Kitabı. Pasifik Yayınları

 

Sesin Soğurulması. <http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=BaslikListesi&altkatid=24> (2012, Nisan 9)
Google Görseller