6 Mayıs 2013 Pazartesi


ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ-II
5E MODELİNE GÖRE HAZIRLANMIŞ DERS PLANI
BÖLÜM 1
Dersin Adı:
Fen ve Teknoloji
Sınıf:
7.SINIF
Ünitenin Adı/No:
Maddenin Yapısı ve Özellikleri/ 7.Ünite
Konu:
Karışımlar
Önerilen Süre:
40 dakika
BÖLÜM 2




Öğrenci Kazanımları:
 1. Karışımlar ile ilgili olarak öğrenciler;
6.1. Karışımlarda birden çok element veya bileşik bulunduğunu fark eder (BSB- 2, 4).
6.2. Heterojen karışım (adi karışım) ile homojen karışım (çö-
zelti) arasındaki farkı açıklar.
6.3. Katı, sıvı ve gaz maddelerin sıvılardaki çözeltilerine örnekler verir.
6.4. Çözeltilerde, çözücü molekülleri ile çözünen maddenin iyon
veya molekülleri arasındaki etkileşimlerini açıklar.
6.5. Sıcaklık yükseldikçe çözünmenin hızlandığını fark eder.
6.6. Çözünenin tane boyutu küçüldükçe çözünme hızının artacağını keşfeder.
6.7. Çözeltileri derişik ve seyreltik şeklinde sınıflandırır (BSB-5, 7).
6.8. Çözeltilerin nasıl seyreltileceğini ve/veya deriştirileceğini
deneyle gösterir (BSB-15, 16, 17, 18; TD-3).
6.9. Bazı çözeltilerin elektrik enerjisini ilettiğini deneyle gösterir, elektrolit olan ve elektrolit olmayan maddeler arasındaki farkı açıklar (BSB- 2, 5, 7).
6.10. Yağmur ve yüzey sularının kısmen iletken olmasının sebebini ve
doğurabileceği tehlikeleri açıklar (FTTÇ- 26, 28, 29).
Bilimsel süreç Basamakları:
4.Nesneleri sınıflandırmada kullanılacak nitel ve nicel özellikleri belirler.
16.Kurduğu hipotezi sınamaya yönelik bir deney önerir.
Tutum ve Değerler:
·         Kendisini ve çevresini sürekli sorgular.
·         Sağlıklı yaşam alışkanlıklarını devam ettirir.
·         Her şeyin sevgi, barış ve mutluluğa hizmet için olduğunu fark eder.
·         Öz disiplinlidir.
·         Kendisi ve çevresi için güvenlik önlemleri alır.
Ünite Kavram ve Sembolleri:
Karışımlar, homojen karışım, heterojen karışım, çözelti, çözücü, çözünen
Öğretme-Öğrenme Yöntem ve Teknikleri:
Sunuş, buluş, soru-cevap ve deney yöntemi
Kullanılan Araç-Gereç ve Kaynaklar:
Fen ve Teknoloji 7.Sınıf Ders Kitabı, 7.Sınıf Fen ve Teknoloji Öğretmen Kılavuz Kitabı, Bilgisayar, Deney malzemeleri

Güvenlik Sembolleri:
                                   
                   Kesici cisimler güvenliği
BÖLÜM 3




Giriş (Engage):
 Öğretmen, öğrencilere selam verdikten sonra onlara “karışım” kelimesinden ne anladıklarını, günlük hayatta yedikleri, içtikleri maddeleri birbirlerine karıştırıp karıştırmadıkları ile ilgili sorular sorar. Daha sonra karışımın hangi durumları barındıracağına öğrencilerin dikkatlerini çekmeye çalışır.




Keşfetme (Explore):
  Öğrencilerden sınıfa getirilen malzemelerle kaç farklı karışım elde edebilecekleri sorulur ve öğrencilerin oluşturdukları karışımların hangilerinin birbirine benzediği, farklarının ne olabileceği sorulur. (Eğer öğrenciler hep aynı karışım çeşidini oluşturuyorlar ise yönlendirici sorularla farklı karışım çeşidi oluşturmaları sağlanır.) Sınıfça oluşturulan karışımlar üzerinde tartışılır.
Açıklama (Explain):








  Öğretmen, öğrencilere “karışım”, “homojen karışım”, “heterojen karışım”, “çözelti” ve “çözücü ve çözünen ” kavramlarını verir. Homojen ve heterojen karışımlarına örnekler verir. Bu kısımda sadece karışım çeşitlerinden bahseder, ayırma yöntemlerine girmez.  Karışımların günlük hayattaki yerinden bahsedilir.

Derinleştirme (Elaborete):
  Derinleştirme basamağında açıklama basamağında ulaşılan sonuçların günlük hayattaki yansımaları öğrencilerin bulması sağlanır. Günlük hayatta karışımların nerelerde karşımıza çıktığı konusuna yoğunlaşmaları sağlanır. Karışımlar konusunda geniş araştırma yapmaları istenir.
Karışımlar konusuyla ilgili simülasyon oyunu oynatır. Öğretmen karışımlar ve çeşitleri ile ilgili proje ödevi verir.
Değerlendirme (Evaluate):
  Öğretmen, öğrenilenleri değerlendirme amacıyla öğrencilerden önce kavram haritasını doldurmalarını ister. Daha sonra açık uçlu, çoktan seçmeli ve bilimsel süreç becerilerini ölçen soruları yapmalarını ister.
Bir Sonraki Derse Hazırlık:
 Öğrencilere bir sonraki derse getirilmek üzere konuyla ilgili araştırma sorusu ödev olarak verilir.
BÖLÜM 4
Dersin diğer derslerle ilişkisi:
  Türkçe, Sosyal bilgiler, Resim
Planın uygulanmasına ilişkin açıklamalar:
  Ders planını 40 dakika olarak ayarladık ancak bütün etkinlikler tek derse sıkıştırılmadan yapılırsa daha verimli bir sonuç alınacaktır.


1.MERAK UYANDIRMA
Pınar;
“Bugün öğleden sonra bize arkadaşım Ayşe geldi. Beraber oyunlar oynadık. Oyun oynayınca ikimizde iyice susamıştık. Annemin hazırladığı limonatadan içmek için mutfağa geçtik. Ben arkadaşıma limonatadan doldururken arkadaşım birden fenalaştı. Hemen eline kolonya sürdüm. Biraz sonra kendine gelsin diye şekerli su hazırlayıp içirdim. Kendini daha iyi hissettiğini söyleyip ayağa kalkmaya çalıştı, fakat sendeleyerek masaya çarptı. Bu esnada masanın üstündeki yiyecek ve içecekler birbirine karıştı. Masada bulunan su, kırmızıbiberin üzerine dökülmüş, kuru yemiş tabağı düşmüş, içindekiler etrafa saçılmıştı. Tabakta dilimlenmiş olarak duran üzümlü kek de yere düştü. Mutfak karmakarışık olmuştu. Her şey her yerdeydi. Ayşe istemeden de olsa bu duruma sebep olduğu için üzgün görünüyordu. Ben de onu neşelendirmek için ne yapabilirim diye bir yandan düşünüyor bir yandan da darmadağın olan mutfağa bakıyordum. Tam o sırada aklıma bir oyun geldi. Dün öğretmenimiz bize karışımlar konusunu anlatmıştı. Mutfağın bu hali “ Karmakarışık Karışım” oyunu oynamak için biçilmiş kaftandı. Ayşe’ye aklıma gelen oyunu anlatıp beraber oynamaya başladık. Ancak hazırladığımız karışımlardan hangisinin hangi karışım çeşidi olduğunu bir türlü çözemedik. Bize bu konuda yardımcı olur musunuz?”
Hadi gelin, biz de Pınar ve Ayşe’ye katılalım! “Karmakarışık Karışım” oyunu ile karışımlar hazırlayalımm! Onlara karışım çeşitlerini tekrar öğretelim!

  2.KEŞFETME
Deney yapalım!
Deneyin adı: Karmakarışık Karışım!
Deneyin amacı: Çeşitli karışımlar hazırlayarak karışım çeşitlerini öğrenmek ve çözelti, çözücü, çözünen kavramlarını anlamak
Kullanılan malzemeler: Domates, salatalık, soğan,  pul biber, su, süt, şeker, tuz, un, üzüm, kakao, mikroskop, lam lamel
Değişkenler;
Bağımlı değişken: Karışım
Bağımsız değişken: Domates, salatalık, soğan,  pul biber, su, süt, şeker, tuz, un, üzüm, kakao, mikroskop, lam lamel

Deneyin yapılışı:
Verilen malzemelerden çeşitli karışımlar oluşturulur. Örneğin;  su ile şeker karıştırılarak şekerli su hazırlanabilir. Domates, salatalık, soğan karıştırılarak farklı bir karışım oluşturulabilir. Su, şeker, un, üzüm karıştırılarak basit bir kek karışımı oluşturulur. Daha sonra süt önce çıplak gözle daha sonra mikroskopta incelenir.

Deney sonunda aşağıdaki tabloyu doldurunuz. Hazırlanan karışımlar üzerinde tartışarak karışım çeşidini bulmaya çalışınız.

Maddenin adı
Maddenin hali
Karışımdaki durumu
Karışım çeşidi
Karışımdaki çözücü ve çözünen madde



































  
Sütü çıplak gözle ve mikroskopla incelediğinizde neler gördünüz? Gözlemleriniz sonucunda sütün nasıl bir karışım olduğunu söyleyebilirsiniz?

3.AÇIKLAMA

Doğadaki maddelerin de hemen hemen hepsi karışım halinde bulunmaktadır. Soluduğumuz hava, içtiğimiz su, toprak, yediğimiz yemek birer karışımdır. Karışım, birden çok maddenin kimyasal bağ oluşturmadan bir arada bulunmasıyla meydana gelir. Karışımlar yeni ve saf madde değildir. Bu sebeple karışımların belirli bir kimyasal formülü yoktur. Birçok karışımın hangi maddelerden meydana geldiğini bile kimi zaman bilmeyiz.
Karışımlar görünümlerine göre ikiye ayrılır. Örneğin, kırmızıbiber ile suyu karıştırdığımızda kırmızıbiber karışımın her tarafında aynı miktarda bulunmaz. Kırmızıbiber karışımın üst tarafında daha çok diğer kısımlarında ise daha az miktarlarda bulunur. Karışımı oluşturan maddeler karışımın her tarafına eşit miktarlarda dağılmıyorsa bu tür karışımlara heterojen karışım adı verilir. Adi karışımlar bir tür heterojen karışımdır.

Karışımı oluşturan maddeler karışımın her tarafına eşit olarak dağılmışsa bu tür karışımlar homojen karışımlardır. Çözeltiler homojen karışımlardır. Örneğin, bir miktar şeker ile suyu karıştırdığımızda şeker ile su karışımın her tarafında eşit oranda bulunur. Çıplak gözle bakıldığında homojen gibi görünen bazı karışımların mikroskopla bakıldığında heterojen olduğu gözlenir. Örneğin, mineral ve vitamin gibi besinler içeren süt çıplak gözle bakıldığında homojen gibi görünür. Mikroskopta incelendiği zaman ise yağ zerreciklerinin belirli kısımlarında daha fazla bulunduğu görülür ve sütün heterojen olduğu anlaşılır.

Günlük hayatta çözelti adını kullanmasak bile çözeltilerle iç içe yaşıyoruz. Soluduğumuz hava, içerisinde bazı canlıların yaşadığı sular, içtiğimiz meşrubatlar, diş dolgusunda kullanılan amalgamlar, kullandığımız metal paralar, hepsi birer çözeltidir.
Bu çözeltileri oluşturan maddelerden miktarı çok olan çözücü, az olan da çözünen olarak adlandırılır. Fakat sulu çözeltilerde suyun miktarı az bile olsa su çözücü olarak kabul edilmektedir. Örneğin, bir bardak suya bir kaşık şeker eklenerek hazırlanan çözeltide, su çözücü, şeker ise çözünen maddedir.

KAVRAM YANILGISI:
Karışım, birden çok maddenin kimyasal bağ oluşturmadan bir arada bulunmasıyla meydana gelir. Karışımlar yeni ve saf madde değildir.
Çözeltileri oluşturan maddelerden miktarı çok olan çözücü, az olan da çözünen olarak adlandırılır. Fakat sulu çözeltilerde suyun miktarı az bile olsa su çözücü olarak kabul edilmektedir.
4.DERİNLEŞTİRME

Haydi oyun oynayalım
Karışım oluşur mu oluşmaz mı?

Gazete Haberi
 Artık Türkiye'nin de Bubbletea'si Var: Bonjuktea
 
Dünyada tüketimi artan Bubbletea (baloncuklu çay), Türkiye'de BonjukTea markası ile satışa sunulacak.150'yi aşkın soğuk, 70 sıcak içecek türü bulunan ürün, 12 milimetre (mm) pipetlerle tüketilebilecek.
Malezya'da 20 senedir faaliyet yürüten ve 1,5 milyon dolara yakın bir yatırım yapan Turkuaz Grubu şirketlerinden Selekoğlu Gıda, yeni markası BonjukTea ile satış oranlarını artırmayı planlıyor.
BubbleTea'nin en önemli yanı içinde ağızda patlayan ve çiğnenen karamelle kavrulan boncuk şeklinde meyve özütlerinin bulunması. Ayrı meyve aromaları olan ürünün menüsünde 'Sağlık Serisi, Kahveli, Meyveli, Yoğurtlu ve Vanilyalı' karışımlar yer alıyor. 'Hibiskus (Medine Gülü) Çayı, Earl Grey, Yesilçay ve Bergamot Aromalı Çay' türlerinin meyve özleriyle karışımından sıhhatli çaylar elde ediliyor. Bu içecekler hem sıcak hem de soğuk olarak tüketilebiliyor.
BonjukTea, 2013 yaz sezonunda Türkiye'nin muhtelif bölgelerinde tüketici ile buluşacak.
PROJE: Yeni içecekler keşfedelim!  ( 4 Soru Stratejisi)
1.      Deneyi yapmak için mevcut malzemelerim neler?
2.      Sonuçları değiştirmek için malzemeleri nasıl değiştirirsiniz?
3.      Hangi durumda içilebilir bir karışım oluştu?
4.      Yaptığınız karışımla meydana gelen içeceği nasıl tarif edersiniz?

5.DEĞERLENDİRME

Açık Uçlu Sorular





1 - Resimde görülen maddelerden karışım hâlde olanları çizelgeye liste halinde yazınız.
Bunlardan sıvı-sıvı, sıvı-katı ve sıvı-gaz çözeltilerini çizelgede verilen örnekte olduğu gibi
işaretleyiniz.
Karışım
Sıvı- sıvı
Katı- sıvı
Sıvı- gaz
Tuzlu su

X ( su + tuz)






























2 -
Tuz
su
Karbon diyoksit
  iyot
demir
          


Aşağıda belirtilen özelliklerde karışım hazırlayabilmek için yukarıda verilen hangi maddeleri
tercih etmeliyiz? Kaç tane değişik karışım hazırlayabilirsiniz. ( İhtayaç duyarsanız fazladan bir tane daha madde kullanabilirsiniz)

Homojen çözelti ........................................................................................................
Heterojen karışım .......................................................................................................
3 -  Aşağıdaki üç öğrenci hangi kavramların tanımlarını yapmıştır.
Şukufe: Karışımı oluşturan maddeler karışımın her tarafına eşit olarak dağılmıştır. Bu tür karışımlara………………………………… denir.
Şebelebettin: Karışımı oluşturan maddeler karışımın her tarafına eşit miktarlarda dağılmıyorsa bu tür karışımlara …………………………………………………….. adı verilir.

Abuzüttin: Birden çok maddenin kimyasal bağ oluşturmadan bir arada bulunmasıyla
meydana gelir……………………………….
4 - Bir karışımı oluşturan maddeleri genel olarak nasıl sınıflandırırız? Bu sınıflandırmayı neye göre yaparız, açıklayınız.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
5 – Günlük hayatta karışımların kullanıldığı yerlere örnekler veriniz. Bu örnekler hangi karışım çeşidine girer? Neden?
Çoktan Seçmeli Sorular
1 - Karışımlar için aşağıdakilerden hangileri doğrudur?
        i.            Homojen olabilirler
      ii.            Fiziksel özelliklerini kaybetmezler
    iii.            Kimyasal değişime uğrarlar
A)  yalnız i         B) i ve ii         C) iii ve ii         D) Hiçbiri
2 - Aşağıdakilerden hangisi karışımların özelliklerinden biri değildir?
A)     Karışımlar homojen ya da heterojen karışım olarak ikiye ayrılırlar.
B)     Karışımlar katı-sıvı, sıvı- sıvı yada sıvı-gaz şeklinde olabilirler.
C)     Karışımların homojen olanlarına çözeltiler de denir.
D)     Karışımlar belli bir oranda birleşerek oluşur.
3 – Aşağıdaki maddelerden hangisi sıvı- sıvı homojen karışıma örnektir?
A)     Sirke
B)     Hava
C)     Ayran
D)     Deniz suyu
4 -  
          Madde
       Homojen
        Heterojen
Hava
ü   

Ayran

ü   
Tentürdiyot

ü   
Sirke
ü   


Yukarıdaki tabloda belirtilen maddelerden hangisinin karışım çeşidi yanlış belirtilmiştir?
A)     Hava
B)     Ayran
C)     Tentürdiyot
D)     Sirke
5 -  Yanda resmi verilen bardak içindeki meyve kokteyli hangi karışım çeşidine girer?
A)     Katı- sıvı
B)     Katı- katı
C)     Sıvı- sıvı
D)     Sıvı- gaz
6 -  Karışımlar için; 1. Homojenlerdir. 2. Fiziksel yollarla ayrılabilirler. 3. Bileşenleri fiziksel özelliklerini kaybetmezler Yargılardan hangileri kesinlikle doğrudur?
A)     1
B)     2
C)     1 ve 2
D)     2 ve 3
7 - Aşağıdakilerden hangisi homojen karışım değildir?
A)     Tunç
B)     Hava
C)     Kolonya
D)     Su
8 - Aşağıdakilerden hangisi karışımın özelliklerinden değildir?
A)     Karışan maddeler kendi özelliklerini yitirirler.
B)     Belli kaynama noktaları yoktur.
C)     Maddeler eski haline dönebilir.
D)     Birden fazla maddeden oluşurlar.

9 –  Aşağıdakilerden hangisinde karışımın türü doğru verilmemiştir?
Karışım                                            Türü
A)     Süt                                                               heterojen
B)     Maden suyu                                               homojen
C)     Deniz suyu                                                  heterojen
D)     Benzin                                                          homojen

10 – Aşağıdaki verilen sıvı çözeltilerden hangisinde çözücünün içinde katı madde çözünmemiştir?
A)     Deniz Suyu
B)     Gazoz
C)     Şekerli Su
D)     Sirke

Bilimsel Süreç Becerilerini Ölçen Soruları
1-       
 
Yukarıda karışık hâlde verilmiş olan harfleri anlamlı bir kelime oluşturacak biçimde
 sıralayınız. Ortaya çıkan kelimeyi aşağıda kutu şeklinde gösterilmiş olan bölüme yazınız. Harflerden hangilerinin homojen hangilerinin heterojen olduğunu nedenleri ile beraber belirtiniz.




…………………………………… homojendir. Çünkü……………………………………………………………………….
………………………………… heterojendir. Çünkü……………………………………………………………………….


2 – Mutfağınızda bulunan meyvelerle ya da reçel, marmelat, içecek tozu gibi değişik malzemelerle kendimize içecek bir şeyler hazırlayınız. Malzemeleriniz ve elde ettiğiniz içeceklerle ilgili bilgileri aşağıdaki çizelgenin ilgili bölümlerine yazınız.

Maddenin Adı
Görünümü
Maddenin Hali
Karışımdaki Durumu

























Aşağıdaki soruları defterinize cevaplayınız.
a.      Hazırladığınız karışımlar homojen mi, heterojen mi?
b.      Hazırladığımız karışımlar belirli bir kimyasal formülle ifade edilebilir mi? Neden?

3 -

Bilgi

Bilginin kullanıldığı yerler

Örnek

Doğadaki maddelerin de hemen hemen hepsi karışım halinde bulunmaktadır.

Yemeklerin yapılması, inşaatlarda ara sıvanın geçilmesi
Menemen, türlü yemeği
Ve sıva

















Yukarıdaki tabloda verilen örneğe benzer, karışımlar konusuyla ilgili günlük hayatta en çok kullanılan bilgileri, bu bilgilerin kullanıldığı yerleri belirterek bunlara örnekler veriniz.

Mikroskoptaki görüntü
4 -                                                          

Yukarıda çıplak gözle görülen bir bardak süt ve bu süt ile yapılan mikroskop incelemesi verilmiştir. Bundan dola çıkarak süt ile ilgili neler söyleyebilirsiniz. Mikroskop görüntüsünden alınan kesit homojen mi yoksa heterojen mi? Neden? Görüntüde var ise çözücü ve çözünenin neler olabileceğini belirtin?
Soğan
ıspanak
havuç
kereviz
 

5 -  

Un

Tuz
Soda
Su
 



Yukarıda verilmiş olan malzemeleri kullanarak kaç değişik karışım elde edebilirsiniz?  Bu karışımlardan günlük hayatta sık kullanılanları var mı? Yaptığınız karışımları sınıflandırarak hangilerinin sıvı-sıvı, katı- sıvı ve gaz sıvı olduğunu belirtiniz. Karışımınızda var ise çözücü ve çözünenin hangileri olduğunu belirtiniz.